Om zich een goed beeld te vormen van de economische en sociale ontwikkelingen in onze gemeente Velsen heeft GroenLinks het initiatief genomen tot een aantal informatieve werkbezoeken. Het eerste was onlangs aan Zeehaven IJmuiden, het bedrijf dat de havens in de IJmond in beheer heeft. 

De zeehaven van IJmuiden is volop bezig met de overgang naar duurzame visserij en als servicehaven voor de exploitatie van groene stroom met windmolenparken op de Noordzee. Ook naar de toekomst toe lonken er ruime perspectieven voor de nieuwbouw en het onderhoud van dergelijke kolossale windparken voor de kust. Daarbij is er permanent een ‘schreeuwende behoefte’ aan personeel.

Dat zei topman Peter van de Meerakker van Zeehaven IJmuiden, op vrijdag 3 mei 2024, tijdens een informatief werkbezoek aan zijn bedrijf. Aan dat bedrijfsbezoek, op initiatief van GroenLinks in de gemeente Velsen, namen 7 mensen deel, onder wie gemeenteraadslid voor GroenLinks Ilse van Turnhout-Stoelman (sociaal domein).

Op dit moment staat er voor 4,5 gigawatt aan windmolens voor de kust van IJmuiden en elders op het Nederlandse deel van de Noordzee. Over zes jaar verviervoudigt dat naar 21 gigawatt, later naar verwachting verder stijgend naar 50 gigawatt. Daarbij is één gigawatt {een miljard watt) voldoende voor de stroombehoefte van een miljoen huishoudens. Maar het gaat uiteraard ook om de energiebehoefte van bedrijven waaronder het grote Tata Steel.

      

Na de opening van het Noordzeekanaal in 1876, ten behoeve van de haven van Amsterdam, is IJmuiden tevens uitgegroeid tot een belangrijke vissershaven. IJmuiden werd daarbij ook de aanlegplaats voor vissersschepen uit Urk, Katwijk en Stellendam. Een flink deel van de visvangst is diepgevroren en geschiedt met grote industriële schepen. Een ander deel betreft de aanvoer van in Amerika gevangen vis, waarbij IJmuiden draaischijf is voor de doorvoer daarvan naar elders in Europa.

Lange tijd was Urk de belangrijkste visafslag in Nederland. Onder druk van de Europese Unie, om de overbevissing op de Noordzee tegen te gaan, gaat de visvangst echter achteruit. De marktpositie van IJmuiden neemt daarentegen toe en is nu ook bij verse vis aan het uitgroeien tot die van marktleider.

 

Op al deze terreinen – naast de visvangst en het faciliteren van windparken en dat van de olie- en gasvelden op de Noordzee is er nog als derde grote activiteit de ferry naar Newcastle en de ontvangst van 40 tot 60 cruiseschepen per jaar – zet Zeehaven IJmuiden nu sterk in op verduurzaming. Dat gebeurt onder meer met het langs de kades aanleggen van aansluitingen op ‘walstroom’. Schepen kunnen hun vervuilende dieselmotoren dan uitzetten en in plaats daarvan hun batterijen opladen. Zeehavendirecteur Van de Meerakker: ‘Wij verlangen van de rederijen dat dat gebeurt met groene stroom. Dat accepteren zij.’

 

Zeehaven IJmuiden NV is de private beheerder, ontwikkelaar en eigenaar van de havens in IJmuiden, voortgekomen uit de privatisering van het staatsvisserijbedrijf daar. Het bedrijf, met naast de provincie Noord-Holland en de gemeentes Velsen en Katwijk een meerderheid aan particuliere bedrijven als aandeelhouder, onderhandelt met de overheden en andere grondeigenaren over de aanleg van nieuwe kades. En kaderuimte voor de transitie naar windenergie op zee is er steeds meer nodig. De komst van de Energiehaven, waar nu het Averijhaven bassin gelegen is, is cruciaal voor de toekomst van de haven van IJmuiden. 

Want de ontwikkelingen gaan snel. Voor de kust van Scheveningen is er pas al de eerste ‘electrolyser’ gebouwd, een vooralsnog experimenteel apparaat voor de productie van groene waterstof uit duurzaam opgewekte stroom en zeewater. Ook is voor de kust van Rotterdam productieplatform P-18 al gereed voor de opslag van CO2 in lege gasvelden. Met zulke waterstoffabrieken op zee en de aanvoer van dat gas naar land worden ook windmolenparken verder uit de kust rendabel, en wordt op termijn de productie van groen staal bij Tata Steel mogelijk.

 

Anders dan Rotterdam met zijn enorme Duitse achterland is IJmuiden geen doorvoerhaven naar het achterland, maar service haven. Bij zijn gerichtheid op duurzaamheid en op de uitbouw van de windparken op de Noordzee zijn in het Noordzeekanaalgebied in totaal 125 bedrijven betrokken. Hoeveel mensen bij al die bedrijven in totaal werken, kan Van de Meerakker niet onmiddellijk zeggen. Wel dat er overal een ‘schreeuwend tekort’ is aan personeel. ‘Mensen die op de vissersboten hun werk verliezen, kunnen daar weer snel een nieuwe baan vinden. Voor al die schepen die er voor het onderhoud dagelijks naar de windmolens op en neer varen, zijn er immers ook weer kapiteins en andere bemanningen nodig.’

 

Hoe kijkt U vanuit Zeehavens IJmuiden naar de gemeente Velsen? Van de Meerakker: ‘In de gemeente Velsen, ook naast en samen met Amsterdam en Haarlem, is er een hoog voorzieningenniveau. Het onderwijs, met het Nova-college voor beroepsopleidingen hier, is eveneens uitstekend. Er is ook een hoog welvaartsniveau, er wordt serieus geld verdiend.’

 

Opmerking bij het bovenstaande:

De hier weergegeven informatie komt uiteraard geheel voor rekening van het havenbedrijf Zeehaven IJmuiden. Dat heeft dit verslag ook geautoriseerd. Vanuit GroenLinks zijn er daarentegen de nodige kritische opmerkingen bij te maken, zoals over het gebrek aan duurzaamheid van de verschillende soorten visvangst, de verstoring van de zeebodem door het plaatsen van windmolens, en het gevaar van de draaiende wieken van die molens voor langstrekkende vogels. 

Het afdelingsbestuur van GroenLinks is zich deze kritiek zeer wel bewust. Op momenten die daarvoor meer geschikt lijken en er ook resultaten mee te behalen zijn, zal die kritiek dan ook zeker en met kracht naar voren worden gebracht. Het publiceren van de informatie van Zeehaven IJmuiden leek ons niettemin van belang om beter inzage te krijgen in de economische ontwikkelingen in IJmuiden en daarmee ook in de sociale perspectieven voor de mensen die hier wonen en werken.