Een man of vijfenveertig waren gisteravond bijeen in de raadszaal van Heemskérk. Ik begin het te leren, de klemtoon op de kerk. Het is dat eigen geluid van de Heemskerker, dat vooral moet blijven. Die eigenheid kwam gisteravond ter sprake naar aanleiding van het onderwerp van dit mini-congres: Kansenonderzoek gemeentelijke samenwerking in de IJmond. De inbreng van de raad van Velsen was mager. Ofschoon het merendeel van de partijen was vertegenwoordigd, waren er maar negen raadsleden uit onze gemeente (LGV-3, D66-2, VVD-1, VL-1, GL-2). Dat is minder dan een derde. En dat terwijl het juist zo leuk is om te brainstormen over hoe je zo'n samenwerking voor elkaar kunt krijgen, mag aangeven wat de rol van een raadslid hierin zou moeten zijn en welke gereedschappen je tot je beschikking zou willen hebben.

Er werd volop gesmeten met randvoorwaarden, de gereedschappen die wij als raadsleden zouden willen hebben, om optimale samenwerking te realiseren. Negen groepen gaven antwoorden op drie vragen:

Welke rol heeft u als raadslid hierin?
Wat zijn de benodigde voorwaarden?
Wat is onontbeerlijk voor zo'n samenwerking?

Daarna volgde een algemene discussie. Helaas werd dat meer een aaneenschakeling van statements, omdat de discussieleidster willekeurig met een microfoon naar mensen toe liep (om vooral iedereen het woord te geven) en reacties op de vorige spreker daardoor vrijwel onmogelijk waren. Ook vragen stellen aan de vorige spreker was niet mogelijk. Verdieping in de discussie was er daarom nauwelijks, terwijl dat toch het doel is van zo'n bijeenkomst.

Tegenstanders van een verdergaande samenwerking waren er vooral uit Uitgeest. Mevrouw Krom van de UVP beweerde, dat niemand in Uitgeest zit te wachten op een uitbreiding van de samenwerking. Een bewoner uit haar gemeente, zo wist ze, heeft geen enkele band met de IJmond, huivert er zelfs van. Een Uitgeestenaar (?) wil in zijn eigen dorp blijven wonen en wil zijn biertje drinken in Castricum. VVDer Vroon zei, dat de IJmondenaar niet bestaat. Iedereen in dat gebied zou zich volgens hem alleen een inwoner van zijn eigen gemeente voelen en ook heel anders zijn, dan die man of vrouw net over de gemeentegrens. Vroon is overigens geen tegenstander van samenwerking, maar hij was wel heel pessimistisch over de mogelijkheden.
En passant werd nog wel opgemerkt, dat men ook tegenwerking ziet, omdat mensen bang zijn voor het verliezen van hun huidige positie of macht, maar daarover kunnen we geen oordeel vellen. Dergelijke belevingen worden niet in zulke bewoordingen uitgesproken.

Als de IJmonder niet bestaat, dan bestaat de Nederlander ook niet, en zeker niet de Europeaan. Soms heb je een grotere afstand nodig om iets te kunnen zien. Een europeaan is wel degelijk een ander mens als een Amerikaan of een Aziaat. Begin met de geschiedenis en het Christelijke geloof en je hebt de basis. Kijk je naar wat meer details, dan zie je een duidelijk verschil tussen Nederlanders en bijvoorbeeld Belgen. Nog gedetailleerder zien we een verschil tussen een Hollander en een Brabander. En zo zal er in onze beleving ook nog wel een miniem verschil zijn tussen iemand uit Uitgeest en iemand uit Velsen, maar als ze in één provincie door één deur kunnen, dan kan dat zeker op IJmondiaal vlak.

Niemand zal een IJmonder vertellen waar hij zijn boodschappen moet doen of waar hij zijn pilsje drink, want de grenzen worden niet gesloten. Gelukkig waren de meeste raadsleden daar goed van doordrongen. De beste argumenten voor samenwerking op een rijtje:

Een gun-gun, win-win situatie
Als samenwerkende IJmond binnen de MRA hebben we een grotere stem
Economisch gezien valt er veel te winnen
We worden zichtbaarder in Nederland en in Europa

Op die vier argumenten kwamen veel variaties. Zo werd wederzijds vertrouwen genoemd en keken groepen naar de wijze waarop samengewerkt zou kunnen worden (overleg commissies / een adviescommissie / besluitvorming van raden op elkaar afstemmen). Wij dachten in het kader van gunning bijvoorbeeld aan de mogelijk om in het havengebied meer te doen aan groene energie, terwijl in een andere gemeente juist weer meer aandacht wordt besteed aan toerisme. Goed, misschien zijn het allemaal wilde gedachten, maar ik zag toch een soort kameraadschap groeien. Als je elkaar leert kennen, dan blijken we toch écht IJmonders te zijn.

Twijnstra & Gudde komt met een rapport, dat dan heel burokratisch allemaal kanalen moet doorvaren, zodat het hopelijk voor het zomerreces aan de raden kan worden aangeboden.